W teorii zabawką sensoryczną możemy nazwać każdą zabawkę, choć na pewno nie będzie miała tylu funkcji, ilu by się od niej oczekiwało. Obecnie na rynku mamy liczne akcesoria dla dzieci i choć asortyment może wydawać się okazały, dobór odpowiednich produktów jest jeszcze trudniejszy niż kilkanaście lat temu, gdy nie było ich aż tak wiele. Niemniej jednak rodzice coraz świadomiej podejmują wybory, decydują się na certyfikowane produkty najwyższej jakości, wybierają zabawki sensoryczne, których zadaniem jest nie tylko zabawianie, ale również, a może przede wszystkim rozwój dziecka.
Dlaczego tak ważne jest wybieranie zabawek z atestami? Maluchy poznają świat poprzez branie wszystkiego do buzi, jeśli dany przedmiot ma w sobie elementy, które mogą grozić uduszeniem, są nieodpowiednie do tego typu zabaw. Nie jest to jednak jedyne niebezpieczeństwo, które może czekać na najmłodszych. Wybierając zabawki z certyfikatem CE, mamy pewność, że nie zostały pomalowane szkodliwymi farbami, nie są wyprodukowane z toksycznego materiału. Ponadto takie akcesoria z reguły są trwalsze, a producent ma obowiązek zamieścić na opakowaniu informację o wieku dziecka, dla jakiego przeznaczona jest ta zabawka i czy posiada elementy, które mogłoby połknąć.
Czym są zabawki sensoryczne?
Głównym zadaniem zabawek sensorycznych jest rozwój, pobudzanie różnych zmysłów dziecka. W zależności od przeznaczenia danego produktu będzie to na przykład zmysł słuchu – takie zabawki dla niemowląt wyposażone są przede wszystkim w materiał, który szeleści pod wpływem dotyku, ściskania. Bardzo często można znaleźć w nich również różnego rodzaju grzechotki, piszczałki czy miniaturowe odtwarzacze różnych, przyjemnych melodii. Kolorowe, świecące i błyszczące zabawki wspierają rozwój wzroku, co jest szczególnie polecane dla niemowląt, ponieważ przychodząc na świat, nie mają zbyt dobrze rozwiniętego tego zmysłu. Na początku poznają świat tylko przy użyciu dotyku i słuchu, więc trzeba to w nich wypracować, pomóc im w tym. Zmysł dotyku zaś rozwija się za pomocą zabawek o różnych kształtach i fakturach, mogą być śliskie, miękkie, twarde, włochate, szorstkie, z różnymi wypustkami, te produkty również szczególnie polecane są dla najmłodszych dzieci. Trzeba pamiętać o tym, aby dopasowywać zabawki do wieku maluchów. Noworodek nie pobawi się na przykład różnymi klockami, układankami, ponieważ nie będzie jeszcze w stanie się nimi bawić, w przeciwieństwie do starszych dzieci. Dla nich jest to ciekawsza i bardziej rozwijająca zabawka, niż pluszowy, szeleszczący miś. Zawsze trzeba pomóc im w zabawie, pokazać jak coś działa – wspólne odkrywanie świata jest znacznie ciekawsze i efektywniejsze niż gdyby miało się zostawić pociechę samą z zabawką, z pewnością szybko się nią znudzi, nie będzie wiedział jak się nią bawić. Zabawki sensoryczne mają pomóc rodzicom w tym, aby ich dzieci prawidłowo się rozwijały, a nie ich w tym całkowicie wyręczyć, oni również muszą o to zadbać.
Dlaczego rozwój sensoryczny jest ważny?
W momencie narodzin dziecko ma styczność z ogromną ilością bodźców, jest to bardzo przytłaczające w porównaniu z jego spokojnym „domem” w łonie mamy, gdzie powoli rosło, a tu nagle dookoła tyle zupełnie mu obcych dźwięków, świateł, zapachów. Zmysły są bardzo ważne w życiu każdego człowieka, a kształtowanie ich jest kluczowe już od pierwszych chwil na świecie. Wyróżniamy siedem głównych zmysłów, są to: węch, wzrok, dotyk, słuch, równowaga, smak, orientacja ułożenia własnego ciała (propriocepcja). Bez nich życie byłoby bardzo dziwne, dlatego tak ważne są zabawki sensoryczne dla niemowląt. To głównie one rozwijają w najmłodszych te zdolności, choć sama zabawka nie jest receptą na wszystko, bez naszej pomocy nie przyniesie ona maluchowi korzyści, co więcej kontakt z rodzicem również bardzo kształtuje rozwój dziecka, dlatego tak ważna jest bliskość, zabawy twarzą w twarz – miny, uśmiechy, czułe słówka.
Rodzaje zabawek sensorycznych
To, jaką zabawkę powinno się wybrać, w dużej mierze zależy od wieku dziecka. Na rynku obecnie jest ich sporo, więc nietrudno znaleźć odpowiedni zestaw takich produktów dla każdej grupy wiekowej. Dobrym wyborem na sam początek okaże się mata sensoryczna dla niemowląt, która jak łatwo się domyślić służy najmłodszym pociechom. Można uznać to za pewien plac zabaw, gdzie dziecko do dyspozycji ma najróżniejsze faktury, które poznaje za pomocą swoich zmysłów, rozwija je. Jest to pewnego rodzaju dywanik, który ma za zadanie stymulować dziecko na licznych płaszczyznach funkcjonowania jego organizmu. Różnego rodzaju wypukłe materiały, po których można chodzić, rozwijają równowagę i również zmysł dotyku, również takie, z różnymi frędzlami, lusterkami, dźwiękami. Matę sensoryczną wykona się samemu, nie jest to nic trudnego – wystarczy trochę materiału, różnego rodzaju faktury na przykład zakrętki, gąbki, sztuczna trawa, piszczałki z zabawek. Trzeba użyć wyobraźni, wziąć igłę, nici i działać. Gdy dziecko podrośnie, można przerzucić się na inne zabawki, dla starszych bardzo przydatne będą różnego rodzaju sortery dla dzieci. Rozwija to nie tylko zmysł dotyku i wzroku, ale również logiczne myślenie i koordynację ruchową. Bardzo fajnym wyborem dla wielu dzieci będą różnego rodzaju piłeczki i jeżyki sensoryczne, które mają pobudzić krążenie, chwytanie, zmysł dotyku, mogą również służyć do masażu, co przyczyni się do spokojniejszego snu i lepszego samopoczucia dziecka.